İnsanlar kendilerini en üretken hissettikleri zamanı netleştirmek için sıklıkla ya “erken kalkanlar” ya da “gece kuşu” olduklarını söylerler. Arlington’daki Texas Üniversitesi mezunu bir kişi, bu tercihin alışveriş alışkanlıklarını ve refah duygusunu da etkileyebileceğini öne sürüyor.
Shashi Minchael liderliğindeki ve Psychology & Marketing dergisinde yayınlanan yeni araştırma, kendilerini “gece kuşu” olarak gören kişilerin kıyafet veya alet gibi maddi ürünler satın aldıklarında kendilerini daha mutlu ve sağlıklı hissettiklerini gösteriyor. Öte yandan “Erken kalkanlar”, maddi mallar yerine konser veya oyun gibi deneyimlere para harcayarak daha fazla mutluluk buluyor.
Shashi Minchael, ızgara gibi bir ürünü satarken sabah gelenlerin ve akşam gelenlerin farklı tercihlerinin dikkate alınmasının önemli olduğunu öne sürdü. Satıcının her iki grubu da çekmek için ızgaranın kalitesine ve malzeme özelliklerine odaklanması gerektiğini, bunun da her iki türden müşteriyi de çekebileceğini açıkladı.
Ek olarak, ızgaranın arkadaşlarla ve aileyle anlamlı anılar yaratmaya nasıl yardımcı olabileceğini vurgulamak, alıcının kendisini sabah mı yoksa akşam insanı olarak mı tanımladığına bağlı olarak farklı yankılar uyandırabilir.
Minchael, sabah ve akşam insanları arasındaki “öznel zaman algısı” adı verilen zaman algısı farkının, tercihlerinde önemli bir rol oynadığını buldu. Akşam insanlarının geçmiş zamanları ve olayları daha uzak görme eğiliminde olduklarını belirtti.
Sabah ve akşam insanları için olayların algılanması
Araştırmalar, akşam insanlarının genellikle geçmiş olayların, örneğin bir ay önceki konserin, çok daha eski zamanlarda gerçekleştiğini hissettiğini gösteriyor. Bu algı, zamanla yanlarında kalan maddi nesneleri, hafızadan silinen deneyimlere tercih etmelerine yol açmaktadır.
Öte yandan sabah insanı, deneyimlerin duygusal etkisini daha uzun süre muhafaza etme eğiliminde oluyor ve bu da onların bu anılardan keyif alma olasılıklarını artırıyor.
Yeni araştırmanın özü, şimdiye daha çok odaklanan akşam insanlarının zamanın daha hızlı geçtiğini algılamasıdır.
Sonuç olarak, deneyimlere dair anılar daha çabuk silinir ve bu deneyimlerle ilgili mutlulukların azalmasına yol açar. Bu, onlara sürekli bir varlık sağlayan maddi nesneleri neden tercih ettiklerini açıklıyor.
Minchael, araştırmasını gerçekleştirmek için çeşitli çalışmalarda yaklaşık 1.100 katılımcıyla röportaj yaptı. Böyle bir çalışmada katılımcılardan, yaptıkları bir malzeme satın alımını ve deneyimsel bir satın almayı hatırlamaları istendi.
Daha sonra ikisinden hangisinin onları daha mutlu ettiğini belirtmeleri istendi. Katılımcılar, satın alma işlemlerinin fiyatı ve tarihi hakkında ayrıntılı bilgi verdikten sonra verdikleri yanıtlara göre sabah insanları ve akşam insanları olmak üzere iki kategoriye ayrıldı.
