Levissi’nin hayalet köyü (bugün Kayaköy olarak biliniyor), bir zamanlar Türkiye’nin Fethiye ilçesinin tepe yamaçlarında yer alan hareketli bir Rum köyüydü. Rodos adasının tam karşısındaydı.
Bu 5.000 yıllık köydeki Rumlar etnik temizliğe tabi tutuldu ve ardından 1922’de zorla sınır dışı edildi; 10.000 kişi, miraslarına ait toprakları terk etmeye zorlandı.
Eskiden Yunancada Karmylessos olarak biliniyordu. Antik çağın sonlarına doğru bölge halkı Hıristiyan olmuş ve MS 1054’te Roma Kilisesi ile Doğu-Batı ayrılığının ardından onlara Rum Ortodoks Hıristiyanlar adı verilmiştir.
Yunanca konuşan bu Hıristiyan tebaalar ve onların Türkçe konuşan Müslüman Osmanlı yöneticileri, 14. yüzyılda Osmanlı’nın bölgeyi çalkantılı fethinin sonundan 20. yüzyılın başlarına kadar göreceli bir uyum içinde yaşadılar.
Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nda Rumlara ve diğer Hıristiyan azınlıklara yönelik katliamlar, 1918 yılına kadar şehrin 6.500 Rum nüfusunun neredeyse tamamen tükenmesine yol açtı. Bu eski sakinler mülklerinden mahrum bırakıldı ve Yunanistan’da mülteci oldular. ya da Osmanlı zorunlu çalışma taburlarında öldüler.
1919-1922 Türk-Yunan Savaşı ve 1923 Lozan Antlaşması’nın ardından şehrin Rum Ortodoks sakinleri sürgüne gönderildi.
Rum köyü hayalet kasaba
O zamandan beri evler boş duruyor ve 1957’deki büyük depremde daha da hasar gördükten sonra terk edilmiş durumda.
Bölgedeki evler ve kiliseler yaz şenlikleri için kullanılıyordu. Ancak bölgeyi kiralama ve ticari amaçlarla açık artırmaya çıkarma planları, yerel Türklerin yanı sıra bölgede kökleri olan Rumların da protesto etmesine neden oldu. Yatırımcıların bölgenin özgünlüğünü daha da bozacağından korkuyorlar.
Şu anda müze köy olarak korunan hayalet kasaba, küçük bir dağ yamacını kaplayan ve yakınlardaki Fethiye ve Ölüdeniz’i ziyaret eden turistlerin uğrak yeri olarak hizmet veren, yüzlerce harap ama çoğunlukla ayakta kalan Rum tarzı ev ve kiliselerden oluşuyor.
Köy, turist grupları ve yol kenarındaki esnaf satıcıları dışında artık boş. Bazı evler restore edilmiş ve şu anda kullanılıyor.
Amerikalı film yapımcısı Joerg Schodl, “Ghosts of Levissi” adlı belgeselinde hayalet kasabadan geriye kalanları belgelemek için yola çıktı.
Schodl, Osmanlı İmparatorluğu’nun son günlerinde parçalanan Küçük Asya’daki küçük Rum topluluğunun öyküsünü anlatıyor. Yunanlıları Levisi’den ve komşusu Macri’den (Fethiye olarak bilinir) korkutmak için tasarlanmış kampanyalar yoluyla, Türk saldırıları da dahil olmak üzere, nüfusu neredeyse bir gecede yok etmeye odaklanıyor. Yunan Soykırımı internet sitesi kadınlara tecavüz edildiğini, kıyafetlerinin ve ayakkabılarının ellerinden alındığını bildirdi.
Filmin yapımı sırasında Schodl, Melbourne, Adelaide, Sidney, Perth ve Brisbane’deki Yunan toplumunun üyelerinden yardım aldı ve Levissi ailelerinin on üç torununun izini sürmeyi başardı. Toronto, Rodos, Londra, Atina ve İstanbul’da başka torunlar da bulundu.
