Arkeologlar Suriye’deki alfabetik yazının en eski örneklerini keşfettiler. Johns Hopkins Üniversitesi’nden bir ekip tarafından yapılan keşif, Amerikan Denizaşırı Araştırma Derneği’nin (ASOR) yıllık toplantısında duyuruldu.
Profesör Glenn Schwartz liderliğindeki ekip, Tell Umm-el Marra’daki eski bir mezarda yapılan kazılar sırasında olası alfabetik sembollerle işaretlenmiş küçük kil silindirleri buldu.
Tell Umm-el Marra, bir zamanlar Batı Suriye’de önemli bir kasabaydı ve bölgenin en eski kent merkezlerinden biri olarak biliniyordu. Antik kentler konusunda uzman olan Profesör Schwartz, Amsterdam Üniversitesi’nden araştırmacılarla birlikte 16 yıl boyunca bölgedeki kazılara öncülük etti. Kazılarda Erken Tunç Çağı’na ait mezarlar ortaya çıkarıldı.
Ekip, işaretli silindirlere ek olarak altı iskelet, altın ve gümüş takılar, mutfak aletleri, bir mızrak ucu ve hâlâ sağlam kalmış çömlekler keşfetti.
Kil silindirler üzerinde bilinen en eski alfabetik yazı
Araştırmacılar çömlek kaplarının yakınında eski alfabetik yazılara sahip olduğu anlaşılan dört küçük kil silindir buldular. Kil yalnızca hafifçe pişirildi ve her silindirin içinde bir delik vardı. Profesör Glenn Schwartz, nesnelerin etiket olarak kullanılmış olabileceğini öne sürdü.
Schwartz, “Belki bir geminin içeriğini, belki de geminin nereden geldiğini veya kime ait olduğunu ayrıntılarıyla anlatıyorlar” diye açıkladı. Ancak sembollerin tercüme edilememesi nedeniyle kesin amaç belirsizliğini koruyor.
Suriye’de keşfedilen, MÖ 2400-4400 tarihli alfabe. En az 500 yıl önce eski Mısır’da icat edildiği sanılıyordu. pic.twitter.com/m5UyTl69M4
– Akıncı (@YavuzSelim23_1) 21 Kasım 2024
Karbon-14 tarihlemesini kullanan bilim insanları, mezarların, eserlerin ve yazıların M.Ö. 2.400 civarına dayandığını belirledi. Bu, yazıyı bilinen en eski alfabetik yazı örneklerinden yaklaşık 500 yıl daha eski hale getiriyor.
Bu keşif, alfabenin kökenleri hakkında uzun süredir devam eden inançlara meydan okuyor ve alfabelerin kültürler arasında nasıl yayıldığına dair çok daha eski bir zaman çizelgesi öneriyor.
“Alfabetik yazı insanların yaşama biçimini değiştirdi”
Bilim adamları daha önce alfabenin MÖ 1900’den sonra Mısır’da veya civarında ortaya çıktığını düşünüyorlardı. Ancak bu yeni eserler daha eski ve başka bir bölgeden geliyor.
Profesör Glenn Schwartz’a göre bu durum, alfabenin kökeniyle ilgili hikayenin düşündüğümüzden tamamen farklı olabileceğini akla getiriyor. Keşfin, insanların beklenenden çok daha erken ve farklı bir yerde iletişim kurmanın yollarını denediğini gösterdiğini belirtti.
Etkiler eserlerin yaşının ve konumunun çok ötesine geçiyor. Schwartz, alfabelerin yazıyı dönüştürdüğünü ve onu yalnızca kraliyet ailesi ve elit kesimden daha fazlası için erişilebilir hale getirdiğini açıkladı.
“Alfabetik yazı insanların yaşama biçimini, düşünme biçimini, iletişim biçimini değiştirdi” dedi. Bu keşif, erken dönem kent toplumlarının nasıl geliştiğine ve yazının sosyal yapılarını nasıl şekillendirdiğine dair yeni bilgiler sunabilir.
