Yunanistan’da, ülkenin sosyal sigorta kurumu e-EFKA’da çalışan ve çalıştığını beyan eden emeklilerin sayısı, bir önceki yıl 36 bin iken Temmuz ayında 182 bine ulaştı.
Aktif emekliler
Aktif emekliler tüm emeklilerin yalnızca küçük bir yüzdesini (2.486.565) temsil ediyor, ancak sayıları giderek artıyor. Bu artış, çalışan emeklilerin emekli maaşlarındaki %30’luk indirimin yerine e-EFKA’ya %10 katkı koyan yeni bir hükmün ardından geldi.
Emeklilerin %27’sinin (yaklaşık 680.000) 81 yaş üzerinde olduğu ve çalışmakta zorluk çekebileceği bilindiğinde, 80 yaş altı aktif emeklilerin oranı %10’a ulaşabilir. Ancak toplamda yaklaşık 1,9 milyon kişinin yaşlılık maaşı aldığını hesaba katarsak, çalışan emeklilerin oranının daha da yüksek olduğu söylenebilir.
Bu rakamlar tahmindir ve yaşlılığa yaklaştıkça çalışmaya zorlanan kişilerin sayısını tam olarak yansıtmamaktadır. Ancak istatistikler mevcut bir eğilimin altını çiziyor: Emekli maaşları çoğu zaman temel ihtiyaçları karşılamaya yetmiyor ve emeklilik yaşları artıyor, bu nedenle birçok yaşlı insan çalışmaya devam ediyor. Dünya Ekonomik Forumu bu eğilimi, özellikle gelişmiş ülkelerde nüfusun yaşlanmasıyla bağlantılı “emekliliğin olmaması” olarak tanımlıyor.
Emekli olduktan sonra çalışmak Avrupa Birliği’nin “aktif yaşlanma” politikasının bir parçasıdır. Bu program, 2012 yılında Yunanistan’ı ve diğer PIIGS ülkelerini etkileyen mali kriz sırasında önem kazandı.
Yoksulluk maaşı
AB’nin aktif yaşlanma politikası başlangıçta popülist bir önlem olarak görülüyordu. Avrupa Komiseri Lazlo Andor, bunun işçilerin üçte birinin 65 yaşın üzerinde çalışma isteğini ifade etmesine bir yanıt olduğunu öne sürdü. Ankette bu arzunun çalışma zevkinden mi, yoksa maddi zorunluluktan mı kaynaklandığı belirtilmemiş.
Günümüzde temel maaşın altında emekli maaşı almakta zorlanan emekliler için emeklilikten sonra çalışmak giderek bir zorunluluk haline geliyor. Yunanistan’da emeklilerin yüzde 60’ı ayda brüt 1.000 avrodan az alıyor; ortalama emekli maaşı ise 820 avronun altında.
Çalışma Bakanlığı’ndan (İDİKA-Helios Bilgi Sistemi) alınan veriler, emeklilerin yüzde 38,5’inin (958.188) net emekli maaşı olarak 660 avrodan az aldığını gösteriyor. Bunların arasında yaklaşık 500.000 kişi (496.392) net 470 avronun altında “açlık maaşı” alıyor.
e-EFKA’ya göre, emeklilik kesintilerinin yerine fona katkı yapılmasını öngören yeni düzenleme, emeklilerin gelirlerini ve gelecekteki emekli maaşlarını artırmalarına olanak tanıyarak destek oluyor. Ayrıca yaşlılar arasında sigortasız ve kayıt dışı çalışmanın azaltılması ve kamu gelirinin artırılması da amaçlanıyor.
Ancak çalışan emeklilerin çoğu için yüksek vergilendirme, genellikle zaten düşük olan ek geliri önemli ölçüde azaltıyor.
Yunanistan, Avrupa’daki en yüksek genç işsizlik oranıyla karşı karşıyadır (2023’te %21,8, AB ortalamasının neredeyse iki katı). Genç nesil için kaliteli işler yaratmayı başarmadan yaşlı insanların çalışma hayatlarını uzatmak paradoksal görünüyor. Yaşı ne olursa olsun ucuz iş gücüne odaklanmak, gençler için daha iyi istihdam fırsatlarına yönelik ihtiyacı karşılamamaktadır.
Küresel bağlam: 2019’a bir bakış
Avrupa’da ortalama emeklilik yaşı 64’tür. Ancak 65 yaş üstü çalışanların sayısı artıyor. 2019 Eurostat verileri, 65 yaş üstü 5,1 milyon kişinin (100 milyonluk çalışan nüfustan) bir tür istihdamda olduğunu gösteriyor.
Eurostat verileri OECD ve Dünya Ekonomik Forumu’nun son rakamlarıyla tutarlıdır. Avrupa ülkelerinde dünyanın diğer bölgelerine göre daha az 65 yaş üstü işçi bulunmaktadır. Örneğin Birleşik Krallık’ta 65 yaş üstü çalışanların %3,8’i çalışıyor, İspanya’da ise bu oran %1,3 civarında.
Japonya ve Güney Kore sırasıyla yüzde 13,6 ve yüzde 13 ile aktif emekli oranının en yüksek olduğu iki ülke. Amerika Birleşik Devletleri yüzde 6,6 ile onu takip ediyor.
