Güneşli bir sonbahar günüydü, Atina’nın kilise çanları sevinçle çalmaya başladı ve vatandaşlar sokaklara koştu, birçoğu kutlama için Yunan bayrağını salladı. Nedenini herkes biliyordu. Üç buçuk korkunç yıl boyunca Atina’yı işgal eden Naziler nihayet ayrılırken, çanlar kurtuluşun sesini çalıyordu.
12 Ekim 1944, Atina için büyük bir sevinç günüydü.
Yakında acı çeken ülkenin geri kalanı da özgür olacaktı. 3 Kasım’a gelindiğinde son Alman, İtalyan ve Bulgar askerleri kıtayı terk etmişti. Yalnızca Girit adası birkaç ay daha Alman çizmesi altında acı çekmek zorunda kaldı.
Almanların ve diğer Mihver güçlerinin Yunanistan’dan çekilmesi için geri sayım, birkaç ay önce, 6 Haziran’da Amerikan ordusunun Normandiya’ya çıkması ve Sovyet ordusunun doğudan ilerlemesiyle Almanya’ya doğru ilerlemeye başlamasıyla gerçekleşmişti. O zaman Nazi Almanyası’nın günlerinin sayılı olduğu açıktı.
Kurtuluştan önceki haftalarda, Yunanistan’da işgal sonrası duruma ilişkin siyasi istişareler yoğunlaştı. Almanlar ise ülkeyi güvenli bir şekilde terk etmenin yollarını arıyorlardı.
26 Nisan 1944’ten itibaren Georgios Papandreu sürgündeki Yunan hükümetinin başına geçti, ancak ipler İngilizlerin elindeydi. Lübnan Konferansı (17 Mayıs 1944 – 20 Mayıs 1944) ve Caserta Anlaşmaları (26 Eylül 1944) ile ELAS ve EDES direniş grupları, EAM kadrolarıyla zenginleştirilen Papandreu hükümetinin emri altına alındı. .
Atina’nın Nazilerden kurtuluşu
Almanlar, 11 Ekim akşamı kuzeye doğru yavaş yavaş Atina’dan ayrılmaya başladı. 12 Ekim sabah saat 8’de Atina’da kalan az sayıdaki Alman, Meçhul Asker Anıtı’nın önünde toplandı. Orada, doğaçlama ve aceleci bir törenle işgalci güçlerin lideri General Hellmuth Felmy, Atina belediye başkanı Angelos Georgatos’la birlikte bir çelenk koydu.
Geriye kalan tek şey Nazi bayrağının Akropolis’ten kaldırılmasıydı. Bir Alman askeri, sabah 9.15’te hiçbir özel formaliteye gerek kalmaksızın nefret dolu gamalı haçı indirdi, kolunun altına sıkıştırdı ve 1.265 günlük Alman işgalinin rezil sonunun sinyalini vererek başı öne eğilerek uzaklaştı. Bu, Atina sokaklarında çılgın bir partinin başlangıcıydı.
Ellerinde mavi ve beyaz binlerce insan aniden sevinçle bağırdı, bazıları şöyle haykırdı: “Mesih dirildi.” “Şehrin her yerinde İstiklal Marşı çalınırken çocuklar tramvayların çatılarına çıktı. Kırk iki ay süren gerçek köleliğin ardından Atinalılar özgürlüğün sarhoş edici havasını soludular.
Sürgündeki hükümet Atina’ya dönüyor
Yeni hükümetin Atina’ya gelmesinden önceki altı gün boyunca siyasi iktidar, Atina polis komutanı Angelos Evert’in yardım ettiği, Themistocles Tsatsos, Philippos Manouilidis ve Yiannis Zevgos’tan oluşan üç üyeli bir komite tarafından kullanılıyordu.
İki gün sonra, General Ronald Skobie komutasındaki İngiliz Ordusu 3. Kolordu kuvvetleri Atinalılar tarafından coşkuyla karşılanarak başkente geldi.
18 Ekim’de Georgios Papandreu ve hükümeti Atina’ya geldi. Aynı gün, duygulandırıcı bir törenle Başbakan, Akropolis’e yeniden Yunan bayrağını göndere çekti ve ardından Maliye Bakanlığı’nın balkonundan Syntagma Meydanı’nı dolduran kalabalığa seslendi.
Ustaca bir konuşma yapan Papandreu, diğer şeylerin yanı sıra ulusal taleplere yanıt verilmesi, halkın egemenliğinin yeniden tesis edilmesi, devlet sorunlarının özgür bir referandum sonrasında çözülmesi ve işgalci güçlerle işbirliği yapanların cezalandırılması gerektiğini vurgulayarak hükümetinin niyetlerini açıkladı.
Sık sık EAM ve Yunanistan Komünist Partisi (KKE) lehine sloganlarla sözünü kesen kalabalık, onun duyurularını halk cumhuriyeti lehine sloganlarla karşıladı. Sürekli sağ ve sol arasında gidip gelmek zorunda kalan Papandreu, buna tarihe geçen karakteristik sözlerle karşılık verdi: “Biz de halk cumhuriyetine inanıyoruz.” »
Ancak kurtuluş sevinci ve şenlikleri yalnızca elli üç gün sürdü. 3 Aralık’ta Syntagma Meydanı’ndan başlayarak başkentin sokaklarında silah sesleri bir kez daha yankılandı. O Aralık ayında Dekemvriana olarak bilinen korkunç olaylar, 1946’dan 1949’a kadar süren kanlı Yunan İç Savaşı’nın habercisiydi.
