Araştırmacılar, elit cenaze törenlerinde kullanılan MÖ 450 ila 440 yıllarına tarihlenen antik Yunan vazolarının, büyük olasılıkla kendine özgü beyaz arka planlarında alçıtaşı kullanıldığını söylüyor.
Antik Yunan’da yaratılan kraterlerin çoğu kırmızı bir arka plana sahipti, ancak birçoğunun üzerine beyaz ve kırmızıyla tasvir edilen figürlerin çizilip boyandığı dramatik siyah bir arka plan da vardı. Toplumun seçkin üyelerinin cenaze törenlerinin bir parçası olan beyaz dipli kaplarda kullanılan beyaz astarın bileşimi hakkında şaşırtıcı derecede az şey biliniyordu.
Arkeoloji bilimi olarak da adlandırılan arkeometri, arkeolojik nesnelerin, malzemelerin veya verilerin incelenmesinde fiziksel, kimyasal veya matematiksel prosedürlerin kullanılmasıdır. Araştırmacılar sonuçlara ulaşmak için radyometrik tarihleme, uzaktan algılama, spektroskopi ve matematiksel modelleme gibi teknikleri kullanıyor.
Nadiren görülen beyaz arkaplanlı antik Yunan vazoları
Bu olağandışı Attika vazoları üzerine yaptıkları araştırmalar, eski Yunanlıların kraterlerini süslemek için alçıtaşı veya kalsiyum sülfat dihidrat kullandıklarını doğruluyor; bu da onları daha yaygın olarak görülen siyah ve kırmızı zemin vazolardan ayıran, onlara ruhani, uhrevi bir nitelik kazandırıyor.
İtalya’nın Agrigento kentindeki Pietro Griffo Arkeoloji Müzesi’ne ait olan Perseus Kraterus’unda Afrodit ve Perseus’u tasvir eden enfes sanat eserleri yer alıyor. Çömlekçi, kraterin tüm yüzeyini akıcı bir alçı tabakasıyla kaplamış olmalı, daha sonra üzerine canlı tonlardaki figürler çizilip renklendirilecekti.
Krater, kahramanın bir canavara bağlı prensesi serbest bıraktığı Perseus ve Andromeda mitinin bir bölümünü temsil ediyor.
İtalya’nın Palermo Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, kaymanın bileşimini anlamak için X-ışını floresansını (XRF) ve toplam yansıma Fourier dönüşümü kızılötesi spektroskopisini (TR-FTIR) kullandı. Vazo dekorasyonunun kimyasal özelliklerini incelemek için görünür ve ultraviyole ışık da kullanılmıştır.
Aşağıda demir, titanyum ve manganezin (alüminyum, silikatlar ve titanyum) varlığını artıran görünür ışık kullanılarak Cassiopeia figürünün bileşimi gösterilmektedir.
Araştırmacılar, X-ışını floresansının vazonun tüm yüzeyine büyük miktarda kalsiyum dağıldığını gösterdiğini buldu. Dikkate alınan üç olası kaynak kalsiyum karbonattı; hidratlanmış alüminyum silikatlardan oluşan bir kil olan kaolinit; ve kalsiyum sülfatlar (alçıtaşı).
Palermo araştırmacıları, röntgen görüntüleri tarafından oluşturulan verileri kullanan SmART_scan yazılımını kullanarak, beyaz arka planın tamamında hem kalsiyum hem de kükürtün varlığını gösteren “haritalar” ürettiler; bu, sanatçının beyaz astar için bir taban olarak alçıtaşı kullandığını gösterdi.
TR-FTIR işlemi, kaolinit veya kalsiyum karbonatın varlığını hariç tutarak, alçıtaşının gerçekten de eterik beyaz pigment için kullanılan madde olma olasılığını artırdı.
Araştırmacılar ayrıca boyalı figürlerin TR-FTIR’ı aracılığıyla çömlekçinin büyük olasılıkla 700 ila 900°C arasındaki pişirme sıcaklıklarını kullandığını keşfetti; bu, çoğu uzmanın Tavan arası vazoları için doğru olduğuna inandığı şeyi güçlendiren bir bulgu.
Palermo Üniversitesi’nden elde edilen bulgular RSC Advances dergisinde yayınlandı.
