Araştırmacılar Wegovy ve Ozempic’in Alzheimer hastalığı riskini azaltabildiğini buldu. Bir milyondan fazla hasta üzerinde yapılan geniş bir çalışmada, semaglutid (Ozempic) kullananların Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalinin, insülin ve metformin gibi diğer diyabet ilaçlarını alanlara göre daha az olduğu görüldü.
Bu araştırma Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Rong Xu tarafından yürütülmüştür.
Alzheimer riskinde büyük azalma
Ozempic kullanan hastalar, insülin kullananlarla karşılaştırıldığında Alzheimer riskinde en büyük azalmayı gösterdi; bu da teşhis olasılığının %67 daha düşük olduğunu gösterdi. GLP-1 ilaçları olarak adlandırılan diğer benzer ilaçlar da Alzheimer hastalığı riskini %41 oranında azaltmıştır. Bu etki yaş, cinsiyet ve vücut ağırlığına bakılmaksızın sabit kalmıştır.
Dr. Xu, önceki çalışmaların Ozempic’in beyni koruyabileceğini öne sürmesine rağmen, bu yeni verilerin onun gerçek dünyadaki potansiyelini gösterdiğini belirtti. Ancak bu sonuçları doğrulamak ve Ozempic veya benzeri ilaçların Alzheimer hastalığı için güvenilir bir tedavi olup olamayacağını görmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Hayvan çalışmaları beyin sağlığına faydalarını destekliyor
Hayvan çalışmaları, Ozempic gibi GLP-1 ilaçlarının beyin iltihabını azaltabildiğini, zararlı proteinlerin birikmesini engelleyebildiğini ve hafızayı geliştirebildiğini göstermiştir.
Bu çalışmaya dahil olmayan Imperial College London’dan Dr. Paul Edison, GLP-1 ilaçlarının Alzheimer hastalığıyla bağlantılı faktörler olan kardiyak ve metabolik riskleri de azalttığını ekledi.
Dr. Edison, Alzheimer hastalığının protein birikimi, beyin iltihabı ve insülin direnci gibi birçok konuyu hedef alan tedaviler gerektiren karmaşık bir hastalık olduğunu açıkladı. Etkili tedavilerin muhtemelen tüm bu faktörleri bir arada dikkate alması gerektiğini söyledi.
GLP-1 ilaçları ve Alzheimer hastalığı için devam eden klinik araştırmalar
Çeşitli klinik araştırmalar şu anda GLP-1 ilaçlarının Alzheimer hastalığı üzerindeki etkisini test ediyor. ELAD çalışması adı verilen daha önceki bir çalışma, başka bir GLP-1 ilacı olan liraglutidin (Saxenda, Victoza) Alzheimer hastalarına yardımcı olduğunu gösterdi.
Şu anda iki büyük çalışma – EVOKE ve EVOKE Plus – erken evre Alzheimer hastalığı olan kişilerde semaglutidi (Ozempic) test ediyor.
Başka bir çalışma, semaglutidin, Alzheimer hastalığının erken belirtileri olan ancak minimum hafıza kaybı olan hastalarda zararlı proteinlerin oluşumunu etkileyip etkilemediğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Diğer araştırmalar da semaglutidin Alzheimer hastalarının bağışıklık sistemlerini nasıl etkilediğini araştırıyor.
Çalışma ayrıntıları ve sonuçları
Dr. Xu’nun ekibi, tip 2 diyabet hastası olan ve Alzheimer hastalığı geçmişi olmayan bir milyondan fazla kişinin tıbbi kayıtlarını inceledi. Semaglutid alan hastalarda Alzheimer hastalığı riskini, insülin ve metformin de dahil olmak üzere diğer diyabet ilaçlarını alan hastalarla karşılaştırdılar.
Katılımcılar diyabet ilaçlarını yeni kullanmaya başlamışlardı ve obezite, yüksek tansiyon veya yüksek kolesterol gibi rahatsızlıklardan şikayetçiydiler.
Çalışmanın temel amacı Alzheimer’ın ilk teşhisini izlemekti. İkincil odak noktası Alzheimer hastalığıyla ilgili reçetelerdi. Hastalar en fazla üç yıl süreyle takip edildi. Ozempic’e başladıktan sonraki 30 gün içinde hastalarda Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha düşük olduğu görüldü; bu eğilim zamanla devam etti ve semaglutidin Alzheimer hastalığını yavaşlatabileceğini veya geciktirebileceğini düşündürdü.
Bu sonuçlar umut verici olsa da araştırmacılar bu çalışmanın gözlemsel olduğunu vurguladı. Bu, Ozempic ile Alzheimer hastalığı riskinin azalması arasında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi olduğunu doğrulamaz. Ayrıca Ozempic nispeten yeni olduğu için çalışmanın takibi üç yılla sınırlıydı.
