Minos uygarlığının en dikkat çekici nesnelerinden biri Phaistos Diski’dir. Yaklaşık 15 santimetre çapında, spiral yazıtlara sahip ve yaklaşık olarak Orta’dan Geç Minos Tunç Çağı’na tarihlenen bir kil disktir.
Kil hala tazeyken diskin her iki tarafında 241 işaret yapıldı. Bazı semboller açıkça insanları tasvir ederken, diğerleri hayvanları, bitkileri, silahları, aletleri ve diğer nesneleri göstermektedir. Ayrıca kelimeleri temsil eden 61 farklı işaret grubu daha vardır.
Disk, 3 Temmuz 1908’de İtalyan arkeolog Luigi Pernier tarafından Phaistos’taki bir sarayın odasında keşfedildi. Diskteki dil hiçbir zaman tam olarak çözülemedi ve semboller, eski ya da modern bilinen herhangi bir alfabenin parçası değil.
Arkeolojinin en büyük gizemlerinden biri
Pek çok bilim adamı Phaistos diskindeki sembolleri açıklamaya çalıştı. Başlangıçta bazı uzmanlar, bu sembollerin, bir tapınakta gerçekleştirilen hayvan kurbanını tanımlayan Yunan dilinin eski bir biçimi olduğunu ileri sürdü.
Diğerleri bunun Hititçe veya Mısır dilinde yazıldığını söyledi. Alternatif olarak bu, bir tanrıçaya yapılan dua veya bir cenaze ilahisi de olabilir.
Nestor’a Luvi dilinden bir mektup
Phaistos diskinin içeriğinin bir başka versiyonu ise 2021 yılında yayınlanan bir araştırmaya dayanıyor. Araştırmacılar, diskin Anadolu’daki Arzaba’nın büyük kralı Tarhander’in Achaia’daki (Miken Yunanistan) Pylos kralı Nestor’a gönderdiği bir mektubu içerdiği sonucuna vardı.
Araştırmaya göre, diskin yazısını Luvi hiyeroglifleriyle karşılaştırdığımızda, 47 işaretten 31’inin karşılık gelen bir Luvi hiyeroglifi ile ilişkilendirilebildiğini, yani geri kalan 16 işaretin karşılık gelen bir eşdeğerinin bulunmadığını görüyoruz.
Ancak araştırmacılar diskin yazı ve dilinin yerel Girit karakterine sahip olduğunu iddia ediyor. Araştırmaya göre en mantıklı açıklama, içeriğin uluslararası yazışmalardan gelen (muhtemelen Luvi alfabesiyle yazılmış), Girit alfabesine ve lehçesine çevrilmiş bir mektup olduğudur.
Starke’nin bir Hitit mektubu (KUB XXVI 91) analizine göre Ege adaları, Arzaba kralı tarafından Thebes’in kurucusu Cadmus’tan, kızının bu kralla nişanlanması üzerine ödünç olarak alınmıştır.
Minoslular hakkında birkaç söz
Minoslular, Girit ve diğer Ege adalarında yaşayan bir Tunç Çağı halkıydı. Minos uygarlığı M.Ö. 3.000’den M.Ö. 1.450’ye kadar gelişmiştir ve sanatı ve mimarisiyle ünlüdür. Yunan anakarasındaki ilk Miken uygarlığına ilham kaynağı olduğuna inanılıyor.
Ek olarak, Minos alfabesi esas olarak Doğrusal A ve Girit hiyerogliflerinden oluşuyordu. “Minoan” ismi, Minotaur’u Girit’teki Knossos’taki Minoan sarayının altındaki bir labirentte canavar Atinalı kahraman Theseus tarafından öldürülene kadar koruyan efsanevi kral Minos’tan gelmektedir.
