Asurluların Kutsal Topraklara yaptığı seferden elde edilen arkeolojik bulgular, bunun Kudüs ve bir bütün olarak Yahudiye ekonomisi üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gösteriyor.
Kudüs kuşatmasının başarısına dair tarihsel bir kanıt bulunmamasına rağmen, yeni keşifler Asur’un Kutsal Topraklara yaptığı seferin Yahuda Krallığı’nın ekonomisini etkilediğini gösteriyor.
İbranice İncil’e göre Kudüs, “Rab’bin meleği çıkıp Asur kampındaki yüz seksen beş bin kişiyi öldürdüğü” için kurtarıldı (2 Krallar 19:35).
Buna karşılık Asur kayıtları, Yahuda Kralı Hizkiya’nın Asurluların Kudüs’ü rahat bırakmaları için hatırı sayılır bir haraç ödediğini belirtiyor.
Tarihsel kayıtlara göre, MÖ 701’deki başarısız Kudüs kuşatmasının ardından Asur kralı Sennacherib, komşu Yahuda krallığına karşı harekete geçti ve burada İsrailoğullarını bastırmayı başardı.
Yeni arkeolojik kanıtlar, Asurluların Kutsal Topraklara yaptığı seferin, özellikle Yahudiye yönetimindeki değişiklikleri ortaya çıkardıktan sonra, Yahudiye ekonomisi üzerinde derin bir etki yarattığını gösteriyor.
Kazılar, Asur seferinin ardından Kudüs’teki idari değişiklikleri ortaya koyuyor
İsrail Toprakları İdaresi tarafından finanse edilen İsrail Eski Eserler İdaresi tarafından Kudüs’ün Mordot Arnona mahallesinde yapılan kazılarda üst üste iki idari binanın kalıntıları ortaya çıkarıldı.
Arkeologlar özellikle Kudüs’te eski zamanlarda vergiler için kullanılan bir idari bina keşfettiler. Yapı, MÖ 8. ve 7. yüzyıllarda pek çok köklü değişikliğe uğramıştır.
Aslında kazı direktörü Naria Sapir’in yayınladığı videoda da belirtildiği gibi temellerine kadar yıkılmış ve devasa bir taş yığınının altına gömülmüş.
Taş yığını, üzerine ilk yapının büyük yapı taşlarının kasıtlı olarak yığına dahil edildiği daha sonraki bir yapının inşa edildiği bir platform oluşturdu.
İdari yapıdaki bu çarpıcı değişiklikler, Asur imparatorluk hükümetinin “gerçekte kimin sorumlu olduğunu” açıkça ortaya koyan bir beyanı olarak yorumlanıyor. Bu aynı zamanda Asurluların Yahuda’nın sağlayabileceği tarım ürünleri üzerinden ödenen vergilerle ilgilendiklerini de gösteriyor.
Kavanozlarda toplanan vergiler
İsrail Eski Eserler İdaresi’ne göre, Kudüs’teki orijinal bina, Kral Hizkiya’nın vergileri için bir işlem merkezi olarak kullanılıyordu ve üzerinde vergilerin kralın malı olduğunu iddia eden yazıtların bulunduğu kavanozlar bulunuyordu.
Sapir, kavanozların vergi toplamak için kırsal kesime, muhtemelen ev sahiplerine veya hükümet yetkililerine gönderildiğini açıklıyor. Vergiler tarım ürünleri, muhtemelen zeytinyağı ve şarap şeklinde ödenebilirdi. Kavanoz kulplarının bazılarında kişilerin, belki de vergilerin toplanıp krala ödenmesini sağlayanların isimleri yer alıyor.
Asur askeri harekâtının ardından Mordot Arnona’da bulunan Yahudi yönetimindeki değişikliklere dair kanıtlar arasında, damga baskılı bir dizi kavanoz sapının keşfi de yer alıyor. Mühür yazıtlarının uzun kronolojisi Mordot Arnona’nın değişen idari aşamalarını göstermektedir.
Kavanozların üzerindeki çeşitli yazılar, halkın Hizkiya’ya değil, Asur kralına vergi ödediğini gösteriyor. Değişiklikler, Hizkiya’nın Yahuda kralı olarak kalmasına izin verilmesine rağmen Asurluların Kudüs’ü çevreleyen bölgede vergi toplamaya başladığını gösteriyor.
