29 Mayıs 1453’te Fatih Sultan Mehmed liderliğindeki Osmanlı ordusu Konstantinopolis’i ele geçirerek tarihin en kalıcı imparatorluklarından birine şiddetli bir son verdi. Büyük şehrin düşüşü, Bizans’ın son imparatoru Konstantin Palaiologos’un da hayatına son verdi.
Konstantinopolis’in düşüşüyle ilgili ortaya çıkan efsaneler, Ortodoks ve Helen geleneğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Şehrin Osmanlı İmparatorluğu’ndan kurtuluşundan sonra ve hatta bugün bile bazı Rumlar, Konstantinopolis’in bir gün yeniden Yunan olacağına inanmaya devam ediyor.
“Mermer İmparatoru” efsanesi
Böylece “mermer imparator” (Μαρμαρωμένος Βασιλιάς), Konstantin Palaiologos efsanesi doğdu.
Ne yazık ki şehrin düşüşünden sonra imparatorun naaşı hiçbir zaman bulunamadı ve mezarı da asla bulunamadı.
Efsaneye göre XI. Konstantin Palaiologos Osmanlıların elinde ölmemiş, imparatorluğunun sevilen koltuğunun düşman eline geçmesine dayanamayarak taşa dönmüştür.
Yani efsaneye göre bir gün Mermer İmparatoru dirilecek ve Konstantinopolis’i geri alacaktır.
Belki de Mermer İmparator efsanesi, mağlupların şehirde uzun süre kalmayacağına dair umutlarını canlı tutmak için yenilenler arasında yayılan bir hikayeydi.
Konstantin XI Palaiologos’un hayatı
Konstantin XI Palaiologos, 8 Şubat 1405’te İmparator II. Manuel Palaiologos ile Sırp hükümdarı Konstantin Dejanoviç’in kızı olan eşi Elena Dragases’in on çocuğundan sekizincisi olarak dünyaya geldi.
Konstantin’in Bizans tahtına çıkmadan önceki hayatı hakkında çok az şey biliniyor. Yetenekli bir generaldi ve kardeşleriyle birlikte, günümüz Mora Yarımadası’ndaki Morea’daki Mystras despotluğunu komuta ediyordu.
1427-28’de Konstantin ve kardeşi Ioannis, Epirus hükümdarı II. Carlo Tocco’nun Morea’ya yaptığı saldırıyı püskürttüler ve 1428’de Konstantin, ağabeyi Theodore ve gençleriyle birlikte eyaleti yönetmek üzere Morea’nın despotu ilan edildi. kardeşim Thomas.
Palaiologus kardeşler, iki yüz yılı aşkın bir süre önce Dördüncü Haçlı Seferi’nden bu yana ilk kez Bizans egemenliğini Mora Yarımadası’nın neredeyse tamamına kadar genişletti.
Yarımadayı dış saldırılara karşı koruyan antik Hexamilion Duvarı’nı yeniden inşa ettiler ve 1444-1446’da Konstantin, Bizans egemenliğini Yunanistan’a kadar genişletmek amacıyla orta Yunanistan ve Tesalya’ya bizzat bir sefer düzenledi.
Konstantin, kardeşi Ioannis’in ölümünün ardından 6 Ocak 1449’da imparator ilan edildiğinde Bizans İmparatorluğu gerileme dönemindeydi. Osmanlıların yükselişe geçtiği, Bizans yönetimi altındaki toprakları ele geçirdiği bir dönemdi.
Konstantin, Katoliklerin Osmanlı ilerleyişini durdurmak için askeri yardım sağlayacağı umuduyla Ortodoks Kilisesi’ni Katolik Kilisesi ile birleştirmeye çalıştı. Ancak bu manevra boşunaydı.
Bizans’ta iktidarı ele geçirdikten dört yıl sonra Konstantin Palaiologos, Osmanlılar tarafından Konstantinopolis’in üçüncü kuşatmasına karşı koymak üzere çağrıldı; bu kuşatma 15 Nisan 1453’te başlayıp aynı yılın 29 Mayıs’ında şehrin düşmesiyle sona erdi.
Konstantin XI Palaiologos’un son savaşı ve ölümü
Bizans’ın son imparatorunun, Fatih Sultan Mehmed’in ordusunun Konstantinopolis’i fethetmesini engelleyecek askeri güce sahip olmadığını anladığı söyleniyor.
Palaiologos sonbahardan kısa bir süre önce Ayasofya’ya giderek burada Komünyon aldı. Daha sonra savaşmak için ayrılmadan önce ailesiyle son vedalaştı.
Osmanlılar şehri işgal ettiğinde bazıları Palaiologos’a canını kurtarmak için kaçmasını tavsiye etti.
Ancak ifadeler onun kalmakta ısrar ettiğini ve sonuna kadar savaştığını söylüyor. Görünüşe göre bir Osmanlı askeri tarafından başı kesilerek çatışma sırasında öldürüldü.
Mehmed’in cesedinin aranmasını emrettiği ve cesedi bulunca ağlayarak cenazesini gömdüğü söyleniyor. Ancak Palaiologos’un mezarı Konstantinopolis’te hiçbir yerde bulunamadı.
Son Bizans imparatoru Konstantin XI Palaiologos’un “kayıp” mezarı
Sonraki yıllarda Konstantin’in nereye gömülmesi gerektiğine dair birçok rapor ortalıkta dolaştı; ancak cesedinin Ayasofya’ya gömüldüğüne dair haberler doğrulanamıyor.
En olası açıklama, Konstantinopolis’in düşüşünden sonraki ilk iki yıl boyunca patriğin, oturduğu yer olarak hizmet veren Kutsal Havariler tapınağına sığınması ve son imparatorun oraya gömülmesidir.
Ancak kilise daha sonra Hıristiyanlar tarafından terk edildi ve II. Mehmed, Fatih Camii’ne yer açmak için kilisenin yıkılmasını emretti.
Eğer Palaiologos’un kemikleri gerçekten de Kutsal Havariler Tapınağı’ndaysa, büyük olasılıkla yıkıldıktan sonra kaybolmuşlar ya da başka bir yere taşınmış olabilirler.
Raporlar, havarilerin ve kraliyet ailelerinin üyelerinin kalıntılarının, daha sonra Gül Camii adı verilen bir Müslüman camisine dönüştürülen Aziz Theodosia Kilisesi’nin sağında ve solunda bulunan iki mezara yerleştirildiğini gösteriyor.
Ancak büyük imparator Konstantin Palaiologos’un kemiklerinin gerçekten bu yerde bulunup bulunmadığını şu anda kesin olarak bilmek mümkün değil.
