Yunanlılar artık resmi olarak Avrupa’nın en fakir ikinci ülkesi. En son OECD verilerine göre reel ücretler 2022 boyunca istikrarlı bir şekilde düşerek kriz öncesi seviyelere göre %30 düştü.
Yunanistan’ın ekonomik büyümesi ve satın alma gücündeki düşüş
Yunan hükümeti, ülkenin euro bölgesi ortalamasının üzerinde olan ekonomik büyümesiyle övünüyor. Ancak Yunan vatandaşları gerçek satın alma gücü açısından “Avrupa’nın en alt sıralarında” yer alıyor. Devam eden ekonomik toparlanmaya rağmen Yunanlılar giderek yoksullaşıyor. Durum zamanla daha da kötüleşebilir. Şu anda Yunanistan, satın alma gücü açısından sıklıkla Bulgaristan ile karşılaştırılıyor.
Yunanistan’ın ekonomik toparlanması, AB ortalamasıyla karşılaştırıldığında yaşam standartlarında bir miktar iyileşme sağlasa da bu iyileşme minimal düzeydedir. Yunanistan’ın euro bölgesinin en fakir ülkesi konumundan çıkmasına izin vermedi.
Kriz öncesi ve avro bölgesi seviyeleriyle karşılaştırmalar
2009 yılına kadar Yunanistan’ın kişi başına düşen GSYİH’sının AB ortalamasına yakın olduğunu belirtmekte fayda var. Ancak o zamandan bu yana 10 ülke yaşam standardı açısından Yunanistan’ı geride bıraktı. Bugün Yunanistan’ın nüfusu, Bulgaristan’ın hemen ardından Avrupa’nın en fakir ikinci ülkesi konumundadır.
Yunanistan ile Bulgaristan arasındaki fark hızla kapanıyor. Bu nedenle Yunanistan’ın yakında AB’nin en fakir ülkesi haline gelmesini beklemek mantıksız değil. Bu tahmin Yunan siyasi alanında hararetli bir tartışmaya yol açtı.
Artan yoksullukla eş zamanlı olarak güçlü bir ekonomik toparlanma nasıl gerçekleşebilir? Mali krizin sonuçları ve ardından gelen kemer sıkma tedbirleri bunun sorumlusu. Yunanistan, IMF ve AB’den kurtarma paketi alabilmek için harcamaları kısmak ve vergileri artırmak zorunda kaldı. Bu önlemler işletmeleri ve haneleri boğarak ekonominin çökmesine neden oldu. Barış zamanında bile Yunanistan’a ekonomik zarar verilmesi nadirdir.
Sonuç olarak, Yunan ekonomisi 2007’ye göre hâlâ %19 civarında daha küçük. Aynı zamanda AB ekonomisi de bu dönemde %17 oranında büyüdü.
Gençlik yoksulluğu
Yunanistan’da yoksullukla ilgili istatistikler endişe verici. Diğer veriler de Yunan vatandaşlarının zor koşullarını doğruluyor. 2023’te Yunan ekonomisi yüzde 2 büyüdü ama yoksulluk azalmadı. ELSTAT’a göre, 2023 yılında Yunanlı erkek ve kadınların %26,1’i yoksulluk veya sosyal dışlanma riskiyle karşı karşıyaydı. Bu, yaklaşık 2.658.400 kişiye denk geliyor. 2022’de yoksulluk oranı yüzde 26,3 oldu.
Eurostat ve ELSTAT’ın “yoksulluğu” genel tabirle mutlak yoksulluk veya yoksunluk olarak tanımladığını belirtmek önemlidir. Yoksulluk sınırı, kişi başına yıllık 6.030 Avro, iki yetişkin ve 14 yaş altı iki çocuktan oluşan hane halkı için ise 12.663 Avro olarak belirlendi.
Ciddi maddi ve sosyal yoksunluk koşullarında yaşayan 18 ila 24 yaş arası gençlerin yüksek yüzdesi özellikle endişe vericidir. Bu oran Avrupa ortalamasının iki katından fazladır. 2023 yılında 18-24 yaş grubundakilerin %14,8’i ciddi yoksunlukla karşı karşıya kaldı. Onu yüzde 14,1 ile kadınlar takip ederken, onu yüzde 13 ile 55 yaş üstü kişiler izledi. Erkeklerin yoksunluk oranları %12,9 ile biraz daha düşüktü. Maddi ve sosyal yoksunluk yoksulluktan farklıdır. Gelirden ziyade temel mal ve hizmetlere erişimi ölçer. Buna yiyecek, barınma, eğlence, tatiller ve acil durum masrafları dahildir.
Yunanistan çocuk yoksulluğu konusunda da olumsuz kayıtlara sahip. GSEE raporuna göre 2023’te yetişkinlerin yüzde 18,3’üne kıyasla küçüklerin yaklaşık yüzde 22’si yoksulluk riskiyle karşı karşıyaydı.
INE-GSEE, Yunan toplumunun krizin en düşük noktasından sonra iyileşiyor gibi görünse de, yoksulluk göstergelerinin 2020’den bu yana yeniden kötüleştiğini kaydetti. Örneğin, 2022’de Yunanistan’da bakmakla yükümlü olduğu çocuk bulunan hanelerin %22,3’ü yoksulluk sınırının altında yaşıyordu. AB-27’de %17,4’e yükseldi. 2023’te sadece yüzde 0,3 puanlık hafif bir düşüş yaşandı.
