Irene Papas şüphesiz tüm zamanların en tanınmış ve en tanınabilir Yunan aktrislerinden biriydi. Elli yılı aşkın bir kariyere sahip olan Papas, 20. yüzyılın ikinci yarısında gösterime giren en ikonik Yunan ve uluslararası filmlerin bazılarında rol aldı.
The Guns of Navarone ve Zorba the Greek gibi popüler ve ödüllü filmlerle uluslararası üne kavuştu.
2018 yılında Papas’ın 2013 yılından bu yana beş yıldır Alzheimer hastası olduğu açıklandı. O tarihten bu yana kamuoyundan uzakta yaşıyor. 14 Eylül 2022’de öldü.
Beklenebileceği gibi, ilgi odağı olduğunda, Papas’ın kişisel hayatıyla ilgili söylentiler ve hikayeler kariyeri boyunca dolaştı, hatta bazen onun inanılmaz yeteneğini gölgede bıraktı.
Mütevazı başlangıçlar
Papas, 1926’da Yunanistan’da doğdu ve Corinth’in dışındaki küçük bir köyde büyüdü. Annesi bir öğretmendi ve babası klasik tiyatro öğretiyordu. Papas’a göre kendisi küçük yaşlardan itibaren tiyatroya ilgi duyuyordu ve çocukluğunda diğer çocuklar oynarken oynardı.
Papas’ın hayatı, yedi yaşındayken ailesinin Atina’ya taşınmasıyla değişti. Artık büyük şehirde genç kız nihayet profesyonel bir oyuncu olmak için gerçek bir şansa sahip olabilir. Papas, on beş yaşındayken Atina’daki Kraliyet Drama Okulu’na kaydoldu ve dans ve şan dersleri aldı.
Ancak konu oyunculuğa geldiğinde biraz asiydi ve okulda savunulan sanat formuna yönelik kuralcı ve modası geçmiş yaklaşımdan hoşlanmıyordu. Papas okulda oyunculuk tarzına kendi tarzını katmaya çalıştı ve bu yüzden bir yıl geri alındı; ancak 1948’de mezun oldu.
Mezun olduktan hemen sonra Papas kendini oyunculuğa adadı ve Yunanistan’da çok sayıda oyunda sahne aldı. Oynadığı oyunların çoğu “klasik” sayılabilir; Ibsen, Shakespeare ve antik Yunan trajedileri onun profesyonel tiyatro dünyasına ilk adımlarını attı.
Büyük ekran başlangıcı
Liseyi bitirdikten üç yıl sonra Papas tiyatrodan sinemaya geçiş yapmaya başladı. Odak noktası değişip beyazperdede adından söz ettirse de oyunculuğu tamamen bırakmadı; Papas, kariyeri boyunca Dostoyevski’nin Aptal filmi gibi heyecan verici projeler için zaman zaman sahneye geri döndü.
Her ne kadar 1952’den önce Yunan filmlerinde birkaç küçük rol alabilmiş olsa da, o yıl Frixos Iliasis’in Ölü Şehri’ndeki başarısının damgasını vurdu. Bundan önce Papas, Yunan film endüstrisi tarafından ihmal edilmişti ve çoğu yapımcı onun ticari açıdan başarılı olamayacağına inanıyordu. Ancak La Cité Morte uluslararası alanda başarılı oldu ve Papas bu fırsatı kariyerini ilerletmek için kullandı.
Ölü Şehir, Cannes Film Festivali’nde gösterime girer girmez, Papas medyanın sevgilisi haline geldi ve nefes kesen güzelliğe sahip yıldız adayının sürekli fotoğrafları çekildi. Daha sonra uluslararası kariyerine devam etmek için aynı yıl İtalyan film dağıtım şirketi Lux Film ile sözleşme imzalamayı seçti.
Bahsi başarılı oldu ve Irene Papas kısa sürede Hollywood yapımcılarının toplantılarında önemli bir figür haline geldi. Önemli Amerikalı film yapımcılarının dikkatini çekti ve böylece tüm zamanların en etkili Yunan aktrislerinden biri olarak geleceğinin tohumlarını attı. Papas, Antigone, Electra ve Iphigenia gibi Yunan trajedilerine dayanan filmlerdeki olağanüstü performanslarıyla tanınıyordu.
Irene Papas: Hollywood yıldızı
Papas, kendisini geniş bir duygusal yelpazeye sahip, son derece yetenekli bir aktris olarak kanıtladıktan sonra, kendisini uluslararası bir şöhrete kavuşturan uzun bir Hollywood filmleri listesinde rol aldı.
İlk Amerikan filmi Kahire’den Adam hayal kırıklığı yaratsa da yapımlar açısından hızla üst sıralara yükseldi. Bir Kötü Adama Saygı’da (1956), James Cagney ile birlikte kadın başrol Jocasta Constantine’i canlandırdı.
Daha sonra 1961’de The Guns of Navarone ve 1964’te Zorba the Greek gibi başarılı filmlerde daha büyük roller oynamaya başladı. Ne yazık ki, Papas’ın dahil olduğu filmlerin ticari başarısına rağmen sürekli olarak düşük maaş alıyordu ve çoğu zaman işsizdi; Yunanlı Zorba için kendisine inanılmaz derecede yalnızca 10.000 dolar ödendi ve filmde göründükten sonra on sekiz ay boyunca bir rol bulamadı.
Büyüleyici bir hayat
Ancak bugün Papa’dan bahsederken, yetmişin üzerinde film içeren kariyeri gibi onun kişisel hayatı ve romantik ilişkileri de genellikle konuşmanın merkezinde yer alıyor. Henüz 21 yaşındayken yönetmen Alkis Papas ile ilk kez evlendi. Ne yazık ki evlilik uzun sürmedi ve yalnızca dört yıl sonra, 1951’de boşandılar.
Papas’ın aşk hayatındaki belki de en büyüleyici bölüm, üç yıl sonra, 1954’te yaşandı. Bu, Papas’ın daha sonra hayatının aşkı diyeceği adamla tanıştığı yıldı; genç Yunan aktris, Marlon Brando ile çıkmaya başladı.
Brando, 20. yüzyıl sinemasının en etkili aktörlerinden biri olarak kabul ediliyor. 1950’lerde Papas’la tanıştığında kariyerinin zirvesindeydi. Gizlice çıktılar ve halkın gözünden uzakta, uzun ve yoğun bir ilişkileri vardı. Elli yıl sonra Brando’nun ölümünden sonra Papas konu hakkında kamuoyuna konuştu.
“Hiçbir erkeği Marlon’u sevdiğim kadar sevmedim. O, hayatımın en büyük tutkusuydu, benim için en çok şey ifade eden ve en çok saygı duyduğum adamdı; bunlar genellikle bağdaştırılması zor olan iki şeydir” dedi Papas, efsanevi Godfather oyuncusu hakkında.
1957’de film yapımcısı José Kohn ile yeniden evlendi; bu evlilik daha sonra iptal edildi. Yönetmen Manousos Manousakis ve aktör Aias Manthopoulos’un halasıdır.
Ancak Papas’ın hayatının daha az bilinen bir başka büyüleyici yönü de siyasi görüşleridir. Papas her zaman liberaldi ve 1967’de Yunan askeri cuntası iktidara geldiğinde “Dördüncü Reich”a karşı “kültürel boykot” çağrısında bulundu.
Rejime karşı şiddetli muhalefeti nedeniyle, 1967’de cuntanın iktidara gelmesi üzerine sürgüne gönderildi. 1974’te Yunanistan’a dönmeden önce, o zamanki Yunan askeri diktatörlüğü sırasında İtalya ve New York’ta yaşadı. Atina ve ailesinin, Corinth yakınlarında doğduğu köy olan Chiliomodi’deki evi.
Papas yıllarca Roma’da ve yurt dışında oyunculuğa devam etti; son olarak 2003 yapımı Portekiz filmi A Talking Picture’da rol aldı. Üretken oyuncu daha sonra emekli oldu.
